Las Bratoszewicki – Krzyż dębowy

Henryk Rynkowski – burmistrz Głowna w latach międzywojennych i krótko po zakończeniu drugiej wojny światowej, pod koniec swojego długiego życia opracował monografię, pt. „Z dziejów miasta Głowna 1427 – 1980”. Na stronie 16 czytamy m.in. „Rodziny Powstańców [1863] ukrywały wiadomości o udziale swych synów i braci w powstaniu. Trudno dziś zdobyć nazwiska.

Przechowały się tylko wiadomości o miejscach egzekucji wyłapywanych, oznaczone krzyżami. Przy szosie z Głowna do Strykowa w lesie po stronie południowej w miejscu zaznaczonym kilkoma dębami postawiono krzyż, zwany białym krzyżem. Drugie miejsce mogiły oznaczono krzyżem w lesie przy drodze do Glinnika”. Obydwa te miejsca istnieją do dnia dzisiejszego. Pierwsze z nich oznaczone do roku 2013 starym dębowym krzyżem stojącym przy trasie z Głowna do Strykowa na skraju lasu. Na krótszym  jego ramieniu wyryto słowa „Chwała poległym 1863 rok”, natomiast przy podstawie widniał napis „Zabrzeźnia 1949”. 

Krzyż nazywano białym z tej racji iż dolna jego część u podstawy była pomalowana wapnem. Niewykluczone, że w jego obrębie spoczywają straceni tam powstańcy. Najstarsi mieszkańcy Głowna wspominają, że przed drugą wojną światową pod białym krzyżem uczestniczyli wtedy jako uczniowie w obchodach uroczystości państwowych, głównie z okazji 3 Maja i 11 Listopada. 
Niektórzy przywołują nawet postać ówczesnego wojewody łódzkiego Aleksandra Hauke-Nowaka, który rownież przy okazji wizyty w Głownie był w tym miejscu. 

W czasie ostatniej wojny niemieccy okupanci zniszczyli krzyż: spotkał go więc podobny los, jak wszystkie inne ważne miejsca pamięci narodowej, uznane za takie które podkreślały walkę o niepodległość Polaków. 

Inne krzyże w okolicach Głowna były niszczone przez młodocianych członków Hitlerjugend. Być może to właśnie oni zniszczyli opisany krzyż. 

W czasie okupacji na święto 11 Listopada, potajemnie w nocy znów postawiono krzyż, który jednak już wkrótce został usunięty. Kolejny nowy stanął ponownie na swoim miejscu w roku 1949, stąd widnieje na nim napis „Zabrzeźnia 1949” odnoszący się najprawdopodobniej do miejsca zamieszkania fundatorów. Jego stan w ostatnich latach był jednak fatalny, nie nadawał się już nawet do konserwacji i w roku 2013 w związku z 150 rocznicą Powstania Styczniowego postanowiono zbudować nowy krzyż z pamiątkowym obeliskiem informującym o historii tego miejsca. Dzięki staraniom Jacka Perzyńskiego i Jakuba Hajduka wiceprezesa Towarzystwa Przyjaciół  Miasta Głowna, uzyskano potrzebną dotację finansową i potrzebne pozwolenie. Nowy krzyż wykonany społecznie przez rzeźbiarza z Głowna – Jerzego Flisa i przedstawia herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów (obowiązujący w czasie powstania styczniowego) oraz napis „Chwała bohaterom 1863 roku”. Pamiątkowa marmurowa tablica zawiera następującą treść: „PAMIĘCI STRACONYCH W TYM MIEJSCU POWSTAŃCÓW STYCZNIOWYCH W 150-tą ROCZNICĘ WYBUCHY POWSTANIA. GŁOWNO 2013 rok”.

Historia tego krzyża znajduje się na str. 190 – „Krzyże i kapliczki przydrożne Głowna i okolic” autorstwa ks. Stanisława Banacha. Rok wydania 2019.

Dodaj komentarz